پارکینسون

بیماری پارکینسون (Parkinson's disease) یک اختلال مغزی است که منجر به لرزش و خشکی بدن شده و مشکلاتی را  در راه رفتن، تعادل و همانگی بدن ایجاد می‌کند. علائم پارکینسون معمولاً به تدریج شروع شده و با گذشت زمان بدتر می‌شود. همچنان که بیماری پیشرفت می‌کند، بیمار ممکن است در راه رفتن و صحبت کردن دچار مشکل شود. آنها همچنین دچار تغییرات روحی و رفتاری، اختلال خواب، افسردگی، مشکلات حافظه و خستگی خواهند شد. هم مردان و هم زنان به بیماری پارکینسون (Parkinson's disease) مبتلا می‌شوند. با این حال، این بیماری در مردان حدود 50 درصد بیشتر از زنان بروز می‌کند.

بیماری پارکینسون به علت عوامل محیطی و ژنتیکی

یبماری پارکینسون زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های عصب یا نورون‌ها، در یک ناحیه از مغز که کنترل حرکت بدن را به عهده دارند، ضعیف شده یا می‌میرند. به طور طبیعی، این نورون‌ها یک ماده شیمایی مهم به نام دوپامین در مغز تولید می‌کنند. هنگامی که نورون‌ها می‌میرند یا ضعیف می‌شوند، دوپامین کمتری تولید می‌کنند که باعث مشکلات حرکتی در بیماران لقوه می‌شود. دانشمندان هنوز نمی‌دانند که چرا سلول‌هایی که دوپامین تولید می‌کنند، می‌میرند. در افراد مبتلا به پارکینسون، همچنین پایانه‌های عصبی که  نوراپی نفرین تولید می‌کند، از بین می‌رود. این ماده شیمیایی پیام‌رسان در سیستم عصبی سمپاتیک، بیشتر عملکردهای خودکار بدن مانند ضربان قلب و فشار خون را تنظیم می‌کند. از بین رفتن نوراپی نفرین می‌تواند علت بعضی از مشکلات غیر حرکتی بیماری فلج رعشه‌ای  را توضیح دهد،  مانند خستگی، فشار خون نامنظم، کاهش حرکت خون در دستگاه گوارش و کاهش فشار خون ناگهانی وقتی که شخص از حالت نشسته یا خوابیده در حالت ایستاده قرار می‌گیرد. بسیاری از سلول‌های مغز در بیماران پارکینسون شامل توده لویی می‌باشد که تجمع غیر عادی پروتئین آلفا سینوکلئین است. دانشمندان تلاش می‌کنند تا عملکردهای طبیعی و غیرطبیعی آلفاسینوکلئین و رابطه آن با جهش ژنتیکی که بر بیماری پارکینسون و زوال عقل توده لویی تاثیر می‌گذارد را بهتر درک کنند. گرچه در بعضی بیماران پارکینسون، این بیماری ارثی تشخیص داده شده و چندین مورد به جهش خاص ژنتیکی مرتبط است، اما در بیشتر موارد، این بیماری به طور تصادفی رخ داده و به نظر نمی‌رسد که  در خانواده به صورت موروثی منتقل شود. اکنون تعداد زیادی از محققان براین باورند که علت بیماری پارکینسون ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم می‌باشد.

علائم بیماری لقوه

بیماری لقوه چهار علائم اصلی دارد:

• رعشه(لرزش) در دست‌ها، بازوها، پاها، فک و سر
• خشکی اندام‌ها و تنه
• کندی حرکت
• عدم تعادل و هماهنگی بدن، که گاهی منجر به افتادن می‌شود

دیگر علائم پارکینسون می‌تواند شامل، افسردگی و دیگر تغییرات روحی باشد، اختلال در بلعیدن، جویدن و حرف زدن، مشکلات ادراری و یبوست، مشکلات پوستی واختلالات خواب. علائم بیماری فلج رعشه‌ای و سرعت پیشرفت بیماری در افراد مختلف متفاوت است. در بعضی از افراد به دلیل اثرات پیری طبیعی، علائم اولیه بیماری مشخص نمی‌شود. در بیشتر موارد، هیچ آزمایش پزشکی که بتواند به طور قطع بیماری را تشخیص دهد وجود ندارد، از این رو تشخیص صحیح بیماری سخت است. علائم اولیه بیماری پارکینسون نامحسوس است و به تدریج اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است لرزش خفیفی داشته باشند یا بلند شدن از صندلی برایشان سخت باشد. آنها متوجه می‌شوند که خیلی آرام صحبت می‌کنند، یا به آرامی می‌نویسند و دست خط‌شان ریز و بهم ریخته است. اعضای خانواده و دوستان ممکن است اولین کسانی باشند که تغییراتی را در  بیماران پارکینسون زودرس متوجه می‌شوند. آنها می‌فهمند که صورت شخص فاقد حرکت و حالت است، یا فرد بازو یا پا را بطور طبیعی حرکت نمی‌دهد. بیماران مبتلا به لقوه اغلب راه رفتن پارکینسونی دارند، که شامل خمیدگی بدن فرد به سمت جلو، قدم‌های تند کوتاه، انگار که عجله دارند و کاهش حرکت بازوها هنگام راه رفتن است. آنها همچنین در شروع یا ادامه حرکت دچار مشکل می‌شوند. علائم معمولاً از یک طرف بدن یا حتی از یک عضو در یک طرف بدن شروع می‌شود. همچنانکه بیماری پیشرفت می‌کند، علائم ،هر دو طرف بدن را در برمی‌گیرد. با این وجود ممکن است علائم هنوز در یک سمت بدن نسبت به سمت دیگر شدیدتر باشد. بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون بیان کرده‌اند که قبل از بروز خشکی و رعشه، دچار اختلالات خواب، یبوست، کاهش حس بویایی و بی قراری پاها بوده‌اند.

پیشرفت علائم با بالا رفتن سطح بیماری فلج رعشه‌ای

الگوهای معمول پیشرفت بیماری فلج رعشه ای در مراحل زیر توضیح داده شده است:

مرحله اول

در طول مرحله ابتدایی این بیماری، شخص علائم خفیفی دارد که معمولا در فعالیت‌های روزانه او تداخلی ایجاد نمی‌کند. لرزش و دیگر علائم حرکتی این بیماری فقط در یک طرف بدن رخ می‌دهد. تغییراتی در حالت بدن، راه رفتن و حالت چهره ایجاد می‌شود.

مرحله دوم

در این مرحله علائم شدیدتر می‌شود. لرزش، خشکی و دیگر علائم حرکتی بر دو طرف بدن تاثیر می‌گذارد. مشکلات راه رفتن، حالت ضعیف بدن نیز ممکن است ظاهر شود. بیمار هنوز قادر است به تنهایی زندگی کند اما امور روزانه را سخت‌تر و در زمان طولانی‌تری انجام می‌دهد.

مرحله سوم

مرحله سوم را مرحله میانی در نظر می‌گیرند، عدم تعادل، کاهش سرعت حرکت از نشانه‌های این مرحله است. افتادن و زمین خوردن در این مرحله بسیار معمول است. بیمار هنوز کاملا مستقل است اما علائم به طرز قابل توجهی در فعالیت‌های شخص مانند لباس پوشیدن و غذا خوردن اختلال ایجاد می‌کند.

مرحله چهارم

در این مرحله، علائم شدیدتر و محدودکننده‌تر می‌شوند. ممکن است شخص بتواند بدون کمک بیاستد اما برای حرکت لازم است از واکر استفاده کند. بیمار برای انجام فعالیت‌های روزانه زندگی به کمک نیاز داشته و نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.

مرحله پنجم

این مرحله پیشرفته‌ترین و ناتوان‌کننده‌ترین مرحله بیماری است. خشکی در پاها ممکن است راه رفتن یا ایستادن را برای فرد غیر ممکن کند. بیمار به ویلچر نیاز خواهد داشت و یا قادر به ترک رختخواب نیست. برای تمام فعالیت‌های خود به پرستار تمام وقت نیاز دارد. بیمار دچار توهم و خیال می‌شود. انجمن پارکینسون بیان می‌کند که علائم غیر حرکتی بسیار مهم و همچنین علائم حرکتی  زیادی در بیمار بروز می‌کند.

تشخیص

تعدادی از اختلالات هستند که می‌توانند علائمی شبیه به علائم پارکینسون ایجاد کنند. گاهی اوقات به افرادی با علائم شبیه به پارکینسون که علت آن مشکل دیگری می‌باشد، پارکینسونیسم گفته می‌شود. در حالی که این اختلالات در ابتدا ممکن است به اشتباه پارکینسون تشخیص داده شود، اما آزمایش‌های خاص و همچنین واکنش نسبت به درمان دارویی می‌تواند به تشخیص پارکینسون از دیگر بیماری‌ها کمک کند. گرچه تعداد زیادی از بیماری‌ها ویژگی‌هایی شبیه به هم دارند اما نیاز به درمان‌های متفاوتی دارند و بسیار مهم است که هرچه سریع‌تر به درستی تشخیص داده شوند. در حال حاضر آزمایش خون یا تست‌های آزمایشگاهی برای تشخیص موارد غیرژنتیکی بیماری پارکینسون وجود ندارد. تشخیص بر اساس تاریخچه پزشکی و معاینه نورولوژیکی فرد انجام می‌گیرد. بهبودی پس از شروع درمان دارویی یکی دیگر از نشانه‌های مهم بیماری لقوه است.

درمان بیماری پارکینسون

اگرچه هیچ درمانی برای مریضی پارکینسون وجود ندارد، اما داروها، درمان‌های جراحی و دیگر درمان‌ها اغلب می‌توانند بعضی از علائم را از بین ببرند.

داروی فلج رعشه‌ای

داروهای تجویز شده برای بیماری پارکینسون شامل :

• داروهای افزایش دهنده سطح دوپامین در مغز
• داروهایی که بر دیگر مواد شیمیایی مغز تاثیر می‌گذارد
• داروهایی که به بهبود علائم غیر حرکتی کمک می‌کند

اصلی‌ترین درمان پارکینسون، داروی لوودوپا می‌باشد که ال دوپا نیز نامیده می‌شود. سلول‌های عصب از لوودوپا استفاده می‌کنند تا ذخیره تحلیل رفته مغز را دوباره افزایش دهند. معمولا افراد داروی لوودوپا را همراه با داروی کربی دوپا مصرف می‌کنند. داروی کربی دوپا از بعضی از عوارض جانبی لوودوپا درمانی (مانند حالت تهوع، استفراغ، کاهش فشار خون و بی قراری جلوگیری کرده یا کاهش می‌دهد) و مقدار لوودوپای مورد نیاز برای بهبود علائم را کاهش می‌دهد. افراد مبتلا به بیماری فلج رعشه‌ای هرگز نباید بدون اطلاع پزشک خود مصرف داروی لوودوپا را قطع کنند. قطع ناگهانی این دارو عوارض جانبی شدیدی مانند عدم توانایی در حرکت یا به سختی نفس کشیدن را می‌تواند به همراه داشته باشد. دیگر داروهایی که برای درمان علائم پارکینسون استفاده می‌شود، شامل:

• آگونیست‌های دوپامین برای تقلید نقش دوپامین در مغز
• مهارکننده‌های MAO-B برای کاهش آنزیمی که دوپامین  مغز را در هم می‌شکند.
• مهارکننده COMT برای کمک به شکستن دوپامین
• آمانتادین، یک داروی ضدویروس قدیمی برای کاهش حرکات غیرارادی
• داروی آنتی کولینرژیک برای کاهش لرزش و سفتی عضلات

تغذیه

بعضی از بیماران مبتلا به پارکینسون از یبوست رنج می‌برند. دنبال کردن یک رژیم غذایی غنی از فیبر و همچنین مصرف مایعات کافی برای کاهش دفعات و شدت یبوست بسیار اهمیت دارد.

ورزش و فیزیوتراپی

ورزش برای حفظ عملکرد بدن حیاتی است. فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود حرکت ، محدوده حرکتی و همچنین حجم عضلات کمک کند. فیزیوتراپی نمی‌تواند از پیشرفت بیماری پارکینسون جلوگیری کند اما می‌تواند به بیماران کمک کند تا با این بیماری کنار آمده و احساس بهتری داشته باشند. فیزیوتراپ می‌تواند با ورزش و حرکات  فیزیوتراپی به رفع خشکی عضلات و درد مفاصل کمک کند.یک فیزیوتراپ ماهر باعث بهبود تعادل و راه رفتن بیمار می‌شود.

• استفاده از تردمیل، آموزش مقاومت و کشش فواید چشمگیری در بهبود بیماران پارکینسون دارد.
• دوچرخه‌سواری تند و شدید می‌تواند به بیماران لقوه کمک کند. دانشمندان اعلام کرده‌اند که این فعالیت باعث می‌شود بخش‌هایی از مغز که با حرکات بدن مرتبط هستند، بهتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

تحریک عمقی مغز

در بیماران پارکینسونی که درمان‌های دارویی تاثیری در آنها نداشته است، تحریک عمقی مغز یا DBS ممکن است موثر باشد. DBS  یک روش جراحی است که الکترودهایی را در بخشی از مغز قرار می‌دهند و آنها را به یک وسیله الکتریکی کوچک که در سینه گذاشته شده است، متصل می‌کنند. این وسیله و الکترودها با تحریک بدون درد مغز، بسیاری از علائم حرکتی بیماری پارکینسون مانند رعشه، کندی حرکت و خشکی بدن را متوقف می‌کند.

گفتار درمانی

تقریبا نیمی از مبتلایان به بیماری لقوه با مشکلات ارتباطی مانند لکنت زبان، حرکات زبان بدن ضعیف درگیر هستند. یک گفتار درمانگار می‌تواند با استفاده از زبان و گفتار به بیمار کمک کند. بیمارانی که مشکلات بلع دارند ممکن است توسط یک گفتار درمان بهبود یابند.

کار درمانی

کار درمانگر می‌تواند مشکلات روزمره زندگی بیمار را مشخص کرده و راه‌حل‌های کاربردی برای آنها پیدا کند. مانند اینکه چگونه لباس بپوشد یا خرید کند.

جراحی

جراحی در انواع مختلف، برای درمان قطعی پارکینسون مؤثر است. روش‌های مختلف درمان فلج رعشه‌ای با عمل جراحی عبارتند از:

درمان‌های جایگزین:درمان گیاهی، طب سوزنی و ماساژ

برخی از بیماران مبتلا به پارکینسون از بعضی از انواع درمان های جایگزین مانند ماساژ، طب سوزنی و درمان های گیاهی استفاده می کنند. بیمارانی که از داروها و یا مکمل های گیاهی استفاده می‌کنند باید به دکتر خود اطلاع دهند، بعضی از داروهای گیاهی ممکن است با داروهای پارکینسون نداخل داشته باشد.