آنوریسم (به انگلیسی: Aneurysm) بزرگ شدن یا بیرون زدگی دیواره یکی از سرخرگ‌های بدن است که در اثر ضعف دیواره سرخرگ ایجاد می‌شود و این بیماری هر جای بدن را که دارای سرخرگ باشد می‌تواند درگیر کند از سرخرگ آئورت که از قلب خارج می‌شود، گرفته تا سرخرگ‌هایی که مغز، پاها، یا دیواره قلب را تغذیه می‌کنند. آنوریسم مغزی، یکی از انواع آنوریسم بوده که در این مقاله به‌طور مفصل به آنوریسم مغزی، عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی و همچنین مراقبتهای بعد از عمل آنوریسم مغزی خواهیم پرداخت.
انواع آنوریسم
انواع آنوریسم بر اساس میزان و نوع بیرون زدگی و بزرگ شدن دیواره سرخرگ‌های بدن متفاوت است . معمولاً انواع آنوریسم به‌صورت زیر دسته‌بندی می‌شود.
- آنوریسم کیسه‌ای: در یک طرف دیواره رگ خونی، بیرون زدگی به‌صورت یک کیسه تشکیل می‌شود.
- آنوریسم دوکی شکل: در این نوع آنوریسم، دیواره سرخرگ در تمام جهت‌ها دچار تورم و اتساع شده و سرخرگ شکل دوک مانند به خود می‌گیرد.
- آنوریسم پاره شده: در این حالت، سرخرگ در اثر بزرگ شدن زیاد دچار ترکیدگی شده و خونریزی به بافت‌های اطراف انتشار پیدا می‌کند.
آنوریسم مغزی چیست؟
آنوریسم مغزی موقعی تشکیل می‌شود جدار سرخرگ‌های مغزی دچار ضعف شوند و رفته‌رفته به علت بالا بودن فشار در داخل عروق مغزی، برجستگی‌ها، بیرون‌زدگی‌ها و حباب‌هایی تشکیل می‌شود که به علت ضعیف‌تر بودن جدار این عروق از جدار طبیعی شریان‌ها، ممکن است عروق مغزی پاره شده و سبب خونریزی مغزی شود.
فشارخون بالا، مصرف سیگار و استعمال تنباکو خطر ابتلا به آنوریسم مغزی را افزایش می‌دهد.
علائم آنوریسم مغزی
آنوریسم مغزی دارای علائم گوناگونی است که بر اساس شدت بیماری بروز پیدا می‌کنند. این علائم عبارت‌اند از:
- علائم خونریزی شامل: سردرد بسیار شدید و ناگهانی و معمولاً بدون سابقه قبلی
- تغییر سطح هوشیاری
- کُما
- اختلالات حرکتی در دست و پا
- فلج اعصاب مغزی
- استفراغ و تشنج
درمان آنوریسم مغزی
دو نوع درمان برای آنوریسم مغزی انجام می‌گیرد که عبارت‌اند از:
- درمان با عمل جراحی باز
- درمان با روش اندو واسکولار
عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی
چون آنوریسم مغزی همان‌طور که از نامش پیداست مغز یعنی سیستم عصبی مرکزی بدن را درگیر می‌کند و جراحی روی مغز دارای ریسک‌ها و خطراتی است معمولاً عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی در ارتباط با موارد آسیب به سیستم عصبی مرکزی بوده و شامل موارد زیر است:
- تغییر در رفتار
- گیجی
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- بی حسی
- اشکال در توجه به چیزهایی که در اطراف شماست
- مشکلات گفتاری
- مشکلات بینایی (از نابینایی تا مشکلات دید جانبی)
- ضعف
مراقبتهای بعد از عمل آنوریسم مغزی
مراقبتهای بعد از عمل آنوریسم مغزی بسیار حیاتی و مهم بوده چراکه در این بیماری مغز درگیر می‌شود و هرگونه آسیب جدی به مغز می‌تواند باعث صدمات جبران ناپذیری شود. برخی از مهم‌ترین مراقبتهای بعد از عمل آنوریسم مغزی شامل موارد زیر هستند:
- فشارخون بیماران بعد از عمل حتماً توسط همراهان بیمار به‌طور مرتب کنترل شود
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات و تنباکو التیام زخم را به تعویق می‌اندازد
- داروهایی مثل داروهای کنترل فشارخون یا دیگر داروهایی که پزشک تجویز کرده را به‌موقع و سروقت مصرف کنند.
- بیماران یا همراهان آن‌ها باید به‌طور روزانه محل برش جراحی را ازنظر عفونت و روند التیام زخم بررسی نمایند.
- تعویض پانسمان باید حتماً با نظر پزشک معالج انجام شده تا زمانی که زخم هیچ ترشحی نداشته باشد
- اگر بعد از عمل، بیمار دچار عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی مثل مشکلات حرکتی شود باید برنامه فیزیوتراپی را به‌طور مداوم ادامه دهد تا اعضایی که دچار مشکل شده‌اند حرکت داده شوند و بیمار به فعالیت‌های روزانه خود بپردازد.
- از وسایل کمک حرکتی مانند واکر برای بیمارانی که دچار مشکل حرکتی هستند استفاده شود.
- در بیمارانی که دچار بی حرکتی هستند و سطح هوشیاری آن‌ها کاهش یافته است در صورت امکان از تشک‌های مواج استفاده شود و هر ۳ ساعت تغییر وضعیت انجام شود تا بیمار دچار زخم بستر نشود.
- بیمارانی که دچار مشکل بینایی شده‌اند باید همراهان آن‌ها توجه داشته باشند که وسایل مورد نیاز این بیماران را در دسترس ایشان بگذارند یا در محل‌هایی که قبلاً توسط بیمار شناخته شده است، قرار دهند
